Estetologia Medyczna i Kosmetologia

r e k l a m a

Ocena sposobów oczyszczania cery w warunkach domowych - badanie ankietowe

Milena Wojciechowska, Karolina Węt, Jolanta Bąkowska-Janiszewska

Sugerowany sposób cytowania: Wojciechowska M, Węt K, Bąkowska-Janiszewska J: Ocena sposobów oczyszczania cery w warunkach domowych - badanie ankietowe. Estetol Med Kosmetol 2013; 3 (1): online first.
DOI: http://dx.doi.org/10.14320/EMK.2013.001

English abstract | Pełny tekst artykułu (PDF)

Streszczenie

Niedostosowany do potrzeb skóry dobór produktów kosmetycznych przyczynia się do zaburzenia jej estetyki i kondycji. Celem pracy była ocena sposobu oczyszczania/zmywania cery podczas rutynowych czynności pielęgnacyjnych w warunkach domowych, a także częstości występowania działań niepożądanych wynikających z podejmowanych czynności pielęgnacyjnych. Materiał i metody: W badaniu wzięło udział 500 kolejnych osób. Było to 325 (65%) kobiet w wieku 18-56 lat oraz 175 (35%) mężczyzn w wieku 18-52 lata (średni wiek badanych 34,2 lata). Przeprowadzone badanie miało charakter ankietowy, respondenci samodzielnie udzielali odpowiedzi na pytania w kwestionariuszu. Wyniki: Najczęściej (26%) występującym typem cery w ocenie własnej respondentów była cera sucha, następnie normalna (24%), mieszana (21%), wrażliwa (13%), atroficzna (8%) i naczynkowa (8%). Głównym źródłem informacji o kosmetykach w badanej grupie były ulotki reklamowe produktów (wskazało na nie 71% ankietowanych), a następnie czasopisma popularne (67%), Internet (41%), programy i reklamy telewizyjne (24%) oraz radiowe (13%). Jako najczęściej stosowany produkt do zmywania/oczyszczania skóry twarzy badani wskazali żele myjące (35%), a w dalszej kolejności mydła (32%), mleczka kosmetyczne (25%), śmietanki kosmetyczne (6%). 27% badanych podało, że podczas zmywania/oczyszczania cery stosują także toniki kosmetyczne. 38% ankietowanych wyraziło przekonanie, że rodzaj wody zastosowanej podczas zmywania cery ma wpływ na kondycję skóry, jednak większość badanych (87%) podało, że używa w tym celu wody kranowej (wodociągowej). Zdecydowana większość (68%) respondentów doświadczyła epizodów dyskomfortu (przesuszenie, podrażnienie, pieczenie) po zmywaniu/oczyszczaniu skóry twarzy. Wnioski: Znaczny odsetek respondentów doświadcza działań niepożądanych w trakcie codziennych czynności pielęgnacyjnych, co wynikać może z niedostatecznej umiejętności interpretacji cech swojej skóry i wiedzy o jej prawidłowej pielęgnacji. Należy szerzyć edukację społeczeństwa w zakresie pielęgnacji skóry.

Słowa kluczowe: kosmetyki, oczyszczanie skóry, pielęgnacja skóry, świadomość zdrowotna, działania niepożądane

| Abstract | Reprint (PDF) | DOI: 10.14320/EMK.2013.001

Fragmenty artykułu:

Współczesny konsument nierzadko boryka się z problemem doboru odpowiednich kosmetyków, co wynikać może z niedostatecznej wiedzy na temat prawidłowej pielęgnacji skóry oraz braku rzetelnej i bezstronnej informacji na ten temat. Przyczyniać się do tego może fakt istnienia zbyt małej liczby czasopism naukowych podejmujących tematykę kosmetologii jako dziedziny nauki a nie biznesu [1]. Dotychczas opublikowano niewiele prac naukowych analizujących nawyki pielęgnacyjne w zakresie rutynowych zabiegów oczyszczania/zmywania cery w warunkach domowych. Problem wydaje się istotny, gdyż prawidłowo dobrane czynności pielęgnacyjne to ważny element sprzyjający zachowaniu estetycznego wyglądu skóry i zminimalizowaniu ryzyka wystąpienia zaburzeń w jej funkcjonowaniu.

Cel

Celem przeprowadzonego badania była ocena sposobu oczyszczania/zmywania cery podczas rutynowych czynności pielęgnacyjnych w warunkach domowych, a także częstości występowania działań niepożądanych wynikających z podejmowanych czynności pielęgnacyjnych.

Materiał i metody

Przeprowadzone badanie miało charakter ankietowy. Respondenci udzielili odpowiedzi na 17 pytań otwartych i zamkniętych. W badaniu udział wzięło 500 kolejnych osób (dobór losowy prosty), w tym 325 (65%) kobiet w wieku 18-65 lat oraz 175 (35%) mężczyzn w wieku 18-52 lata. Średni wiek respondentów wyniósł 34,2 lata. Większość (81%) respondentów stanowili mieszkańcy miast. 43% respondentów deklarowało posiadanie wykształcenia wyższego, 33% miało wykształcenie średnie, 23% zawodowe a 1% podstawowe. Najliczniejszą grupę wśród badanych stanowili pracownicy umysłowi (34%), a następnie pracownicy fizyczni (33%), uczniowie/studenci (28%), bezrobotni (3%) oraz emeryci/renciści (2%). Ocenę statusu materialnego oparto na średnim dochodzie netto na jedną osobę we wspólnym gospodarstwie domowym. Wyznaczono cztery przedziały dochodu: do 800 PLN, 801-1500 PLN, 1501-2500 PLN i powyżej 2500 PLN. 19% ankietowanych zadeklarowało średni miesięczny dochód poniżej 800 PLN, 49% w przedziale 800-1500 PLN, 27% w przedziale 1501-2500 PLN a 5% badanych zarabiało powyżej 2500 PLN netto w przeliczeniu na jednego członka gospodarstwa domowego.

Wyniki

W subiektywnej ocenie typu własnej cery, najwięcej - 130 badanych (26%) wyraziło przekonanie, że posiada cerę suchą. Rycina 1 prezentuje wszystkie odpowiedzi respondentów na pytanie o typ cery. Najczęstszym źródłem informacji o kosmetykach w badanej grupie były ulotki promocyjne (np. gazetki promocyjne) – wskazywało na nie 355 (71%) badanych (ryc. 2). Do zmywania/oczyszczania skóry twarzy respondenci najczęściej stosowali żele myjące (oczyszczające) – tę opcję wskazywało 175 (35%) badanych, 160 (32%) podało, że w tym celu stosuje mydła. Wszystkie odpowiedzi respondentów przedstawia rycina 3. 435 (87%) ankietowanych podało, że do rutynowych (codziennych) czynności oczyszczania cery używa wody kranowej, a 10 (2%) badanych wody mineralnej. 55 (11%) respondentów nie używa wody w zabiegach zmywania twarzy. 190 (38%) badanych uważa, że rodzaj zastosowanej wody ma wpływ na kondycję i stan skóry. 160 (32%) osób pozytywnie oceniło stan swojej skóry po rutynowych czynnościach oczyszczania cery, 140 (28%) odczuwa „ściąganie” skóry, 115 (23%) wyraziło przekonanie, że ich skóra jest przesuszona, 40 (8%) zgłosiło pojawienie się widocznego podrażnienia , a 30 (6%) badanych odczuwało pieczenie skóry (ryc. 4).

Dyskusja

We współczesnym społeczeństwie istnieje silne dążenie do zachowania młodości i poprawy wyglądu poprzez stosowanie kosmetyków. Efektem tych oczekiwań jest produkcja wielu różnorodnych preparatów kosmetycznych na całym świecie. Szacuje się, że przeciętny człowiek używa w ciągu dnia 6 produktów kosmetycznych a „statystyczna kobieta” nawet 12, zawierających łącznie ok. 80 - 170 składników. Można zatem stwierdzić, że kosmetyki są istotnym elementem współczesnej kultury, szczególnie w krajach uprzemysłowionych, wysokorozwiniętych [2].

Prawidłowa kondycja skóry warunkuje jej zdrowy i estetyczny wygląd. W zależności od rodzaju nieprawidłowości w funkcjonowaniu i wyglądzie skóry twarzy, wyodrębniono kilka typów cery: tłusta, mieszana, sucha, dojrzała, wrażliwa, naczynkowa. Istotnym jest, iż najczęściej owe typy współistnieją ze sobą, co wiąże się z koniecznością stosowania wielokierunkowej pielęgnacji. Najczęściej występującym rodzajem cery wśród respondentów niniejszego badania była cera sucha. Suchość skóry to stan uszkodzenia i spadku funkcjonowania bariery naskórkowej. Pomimo iż szacuje się, że problem suchej skóry dotyczy nawet 20% populacji kaukaskiej, stan wiedzy oraz świadomości społeczeństwa na temat przyczyn powstawania suchości skóry, a także możliwości jej pielęgnacji i profilaktyki jest niezadowalający [3,4]. Sucha skóra podatna jest na wystąpienie podrażnienia (wyprysk kontaktowy z podrażnienia), a wtórnie również na alergizację (wyprysk kontaktowy alergiczny) [5]. Problem alergii na składniki kosmetyków dotyczy coraz większego odsetka konsumentów. Wojciechowska i wsp. [6] wykazali, że 78% pacjentów z chorobami alergicznymi doświadczyło objawów ubocznych po zastosowaniu kosmetyków. W badaniu Dudy i wsp. [7] wykazano, że u 20% badanych pracowników salonów kosmetycznych i 67% ich klientów wystąpiły problemy skórne związane z używaniem kosmetyków. Niemal 30% badanych studentek kosmetologii Collegium Medicum w Bydgoszczy doświadczyło niepożądanych działań kosmetyków, z czego u 2,1% badanych objawy te miały charakter alergiczny [8].

Systematyczny rozwój rynku kosmetycznego dostarcza konsumentom coraz szerszą gamę produktów pielęgnacyjnych. Kosmetyki powinny być dobrane odpowiednio do typu i potrzeb skóry, nie powinny podrażniać i powodować objawów ubocznych. W celu zapewnienia bezpieczeństwa stosowania produktów kosmetycznych, istniejące rozporządzenia prawne regulują m.in. możliwości stosowania w kosmetykach określonych substancji oraz ich stężeń, co zostało zawarte w stosownych załącznikach Europejskiej Dyrektywy Kosmetycznej [9]. Dodatkowo, bezpieczeństwo kosmetyku poparte może być pozytywną opinią uznanych Towarzystw Naukowych, co zwiększa zaufanie do produktu w oczach konsumenta. Produkt rekomendowany przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne (PTA) czy Polskie Towarzystwo Dermatologiczne (PTD) w założeniu powinien być dobrze tolerowany i pozbawiony w swym składzie silnie uczulających substancji. Pokorska i Śpiewak [10] wykazali, że zaledwie 3% kosmetyków rekomendowanych przez PTD nie zawiera składników o znanym potencjale uczulającym. Wydawać się zatem może, że rekomendacje uznanych Towarzystw Naukowych nie gwarantują bezpieczeństwa konsumentom z chorobami alergicznymi skóry. Niemniej należy pamiętać, że złożona etiologia chorób alergicznych skóry, ich wieloobjawowy przebieg kliniczny oraz skomplikowany patomechanizm zwiększają ryzyko wystąpienia u chorego nieprawidłowej reakcji po użyciu kosmetyków.

Zaledwie co trzeci badany pozytywnie oceniał stan swojej skóry po rutynowych czynnościach oczyszczania/zmywania cery. Stosunkowo wysoki odsetek respondentów negatywnie oceniających stan swojej skóry po jej zmywaniu wynikać może z braku posiadania wystarczającej wiedzy na ten temat. Dotychczas przeprowadzono nieliczne badania w zakresie oceny wiedzy społeczeństwa dotyczącej pielęgnacji cery. Opublikowane doniesienia wskazują na niewystarczający poziom świadomości i wiedzy w zakresie pielęgnacji, interpretacji typów cery, stosowania kosmetyków [3]. Istotna w poprawie tej sytuacji jest rola kosmetologa, który powinien w swojej pracy szerzyć świadomość zdrowotną i propagować zachowania prozdrowotne u klientów korzystających z usług kosmetycznych [11]. Wykazano skuteczność programów prozdrowotnych prowadzonych w salonach kosmetycznych w kontekście prewencji nowotworów piersi, edukacji zdrowotnej na temat udaru czy też zmiany nawyków żywienia [12-14]. Standardy kształcenia na kierunku Kosmetologia umożliwiają kosmetologom zdobycie interdyscyplinarnej wiedzy pozwalającej pełnić rolę samodzielnego edukatora zdrowotnego w zakresie promocji zdrowia oraz profilaktyki i prewencji chorób [15,16].

Wnioski

Znaczny odsetek respondentów doświadcza działań niepożądanych w trakcie codziennych czynności pielęgnacyjnych, co wynikać może z niedostatecznej umiejętności interpretacji cech swojej skóry i wiedzy o jej prawidłowej pielęgnacji. Należy szerzyć edukację społeczeństwa w zakresie pielęgnacji skóry.

Piśmiennictwo

1. Śpiewak R, Zabiegała A: Które polskie czasopisma z zakresu medycyny estetycznej i kosmetologii spełniają kryteria czasopisma naukowego? Estetol Med Kosmetol 2011; 1(1): 7-15. DOI: 10.14320/EMK.2011.002.
2. Hamilton T, de Gannes G: Allergic Contact Dermatitis to Preservatives and Fragrances in Cosmetics. Skin Therapy Lett 2011; 16(4): 1-8.
3. Zegarska B, Woźniak M, Grupka M, Zegarski T, Fatz-Grupka A: Ocena stanu wiedzy i świadomości społeczeństwa na temat przyczyn suchości skóry, jej profilaktyki i możliwości pielęgnacyjnych. Post Dermatol Alergol 2008; 3: 100-106.
4. Kacalak-Rzepka A, Bielecka-Grzela S, Klimowicz A, Wesołowska J, Maleszka R: Sucha skóra jako problem dermatologiczny i kosmetyczny. Ann Acad Med Stetin 2008; 54(3): 54-57.
5. Czarnecka-Operacz M: Skóra sucha jako aktualny problem kliniczny. Post Dermatol Alergol 2006; 2: 49-56.
6. Wojciechowska M, Kołodziejczyk J, Mućka J, Gocki J, Bartuzi Z: Występowanie objawów ubocznych i alergii na wybrane składniki kosmetyków u osób z chorobami alergicznymi. Post Dermatol Alergol 2010; 27(6): 456-459.
7. Duda R, Kamińska-Winciorek G, Śpiewak R. Częstość występowania problemów skórnych prowokowanych przez kosmetyki wśród pracowników i klientów salonów kosmetycznych. Alergoprofil 2013; 9(2): 20-25.
8. Wojciechowska M, Gocki J, Bartuzi Z. Częstość występowania objawów ubocznych, nadwrażliwości i alergii na wybrane składniki kosmetyków oraz chrom i nikiel wśród studentek kosmetologii. Alergia Astma Immunol 2007; 12(2): 87-91.
9. Council Directive (76/768/EEC) of 27 July 1976 on the approximation of the laws of the Member States relating to cosmetic products. Official Journal L 262, 27.9.1976, 169 with amendments.
10. Pokorska P, Śpiewak R. Analiza składu kosmetyków rekomendowanych przez Polskie Towarzystwo Alergologiczne i Polskie Towarzystwo Dermatologiczne pod kątem występowania substancji o znanym potencjale uczulającym. Alergologia Immunologia 2012; 9(4): 227-232.
11. Plichta D, Śpiewak R: Edukacja zdrowotna i promocja zdrowia w gabinecie kosmetycznym. Estetol Med Kosmetol 2012; 2(2): 44-49. DOI: 10.14320/EMK.2012.009.
12. Sadler GR, Thomas AG, Dhanjal SK, Gebrekristos B, Wright FA: Breast cancer screening adherence in African-American women. Black cosmetologists promoting health. Cancer 1998; 83(Suppl 8): 1836-9. DOI: 10.1186/1471-2458-7-57.
13. Johnson LT, Ralston PA, Jones E: Beauty salon health intervention increases fruit and vegetable consumption in African-American women. J Am Diet Assoc 2010; 110(6): 941-5. DOI: 10.1016/j.jada.2010.03.012.
14. Kleindorfer D, Miller R, Sailor-Smith S, Moomaw CJ, Khoury J, Frankel M: The challenges of community-based research: the beauty shop stroke education project. Stroke 2008; 39(8): 2331-5. DOI: 10.1161/STROKEAHA.107.508812.
15. Makowska B, Frączek B. Cosmetologists preparation in the field of health promotion and health education. Rocz Panstw Zakl Hig 2006; 57(Suppl): 89-93.
16. Antoszewski B, Kasielska A, Jokiel I, Fijałkowska M: Zmiany skórne - prewencyjna rola kosmetologa. Pol J Cosmetol 2010; 13(3): 171-6.

Czytaj pełny tekst artykułu (PDF)

r e k l a m a

r e k l a m a

Bądź na bieżąco - obserwuj nas: